در ادبیات زبان آفریکانس نویسندگان دهه 60 (Sestigers) به احیای داستان کوتاه و رمان برای خوانندگان خویش همت گماشتند و آثارشان معمولا به زبان انگلیسی نیز انتشار می یافت بویژه نویسندگانی چون ژان رابی Jan Rabi، اتین لروکس Etienne Lerux و آندره پی. برینک Andre P Brink.
مجلات ادبی بسیاری در دهه 60 رونق گرفتند که از آن جمله می توان به کنتراست (Contrast)، استندپانته (Standpunte) و نیوکوین (New Coin) اشاره نمود.
مجله ادبی کنتراست توسط جک کپ پایه گذاری شد و سردبیری آن را در فاصله سالهای 1960 تا 1979 خودوی برعهده داشت و هنوز هم این مجله با عنوان نیوکنتراست منتشر می شود این نشریات، در ایجاد بستر لازم برای ظهور نویسندگانی از نژادهای گوناگون، تاثیری عمده بر جای نهادند. در این راستا می توان به شعرای زیر اشاره نمود:
روی مکناب (Roy Macnab)، داگلاس لیونگ استون (Dauglas livingstone)، آدام اسمال (Adam Small)، سیدنی کلاتز (Sidney clouts)، اینگرید ژونکر (Ingrid Jonker)، دن مک لنان Don Maclennan، پاتریک کولینان (Patrick Cullin)، کریس من (Chris Mann)،، استفان گری (Stephan Gray)، فیل دوپلسیس (Phil du plessis) پیتر هورن (Peter Horn) و استفان واتسون Stephan Watson.
1970 تا 1990
آدریان دانکر Adriaan Donkerدرخصوص این دوره در آفریقای جنوبی چنین می نگارد:
اوایل دهه 60، نقطه عطفی در تجدید چاپ کتب افریقایی، چاپ کتبی با موضوعات گیاهان و باغبانی و نیز انتشار اثار ادبی توسط بالکما و پرنل بشمار می آید.
اما پس از آنکه لیونل آبرهامز در اوایل سال 1971، اولین کتاب را تحت امتیاز ژنوستر بوکس بچاپ رسانید تغییرات قابل ملاحظه ای بوجود آمد. این کتاب اثری بود از اسوالد ام بوییسنی متشالی (Oswald Mbuyiseni Mtshali) به نام صداهای یک طبل چرمی که بخوبی مورد استقبال قرار گرفته و فروش چشمگیری داشت. قبل از به پایان رسیدن سال 1971 این کتاب پنج بار تجدید چاپ شد. یکسال پس از انتشار شانزده هزار نسخه از این کتاب به چاپ رسیده بود و بدین ترتیب این اثر به پرفروش ترین اثر نظم در آفریقای جنوبی بدل گردید. این کتاب نمادی است از ظهور مجدد ادبیات جدید سیاه پوستان (این بار با ماندگاری و نیز اقبال عمومی بیشتر نسبت به ادبیات مربوط به نسل نویسندگان سیاه پوست دوره سکوت) بعداز اثر متشالی نخستین اثر مونگان والی سروت (mogane WallySerote) و سپس نخستین اثار سیفوسپاملا (Sipho Sepamla) و مافیکاگوالا (Magika Gwala) به طبع رسید.
از دل این دوران تیره و تار چهار ناشر ضد آپارتاید یا مخالف ظهور نمودند: دیوید فیلیپ (David Phillip)، ردوان پرس (Ravan Press)، اد. دانکر (Ad. Donker) و اسکوتاویل پابلیشرز (Skotaville Publishers) در سال 1971، دیوید فیلیپ، شعبه انتشارات دانشگاه آکسفورد در کیپ تاون را ترک گفت و درصدد برآمد تا به همراه همسرش، ماری یک موسسه انتشاراتی مستقل را دایر نماید. در بیست سال بعد یا به عبارتی سالهای برتری و استیلای دولت آپارتاید انتشارات دانشگاه آکسفورد در آفریقای جنوبی دیگر بعنوان یک موسسه انتشاراتی مخالف محسوب نمی شد.
این موسسه بدنبال لانگمن، وارد بازار مدارس آفریقایی شد و تمام توجه خود را بر روی توزیع کتب وارداتی متمرکز نمود. سایر ناشران مانند هینمن و پنگوئن که احتمالا در زمره موسسات مخالف قرار داشته اند در عرصه نشر در آفریقای جنوبی فعالیتی نداشتند و فعالیت آنها از سالهای اخیر آغاز شده است.
موسسه دیوید فیلیپ پابلیشرز خیلی زود به عنوان ناشر آثار نویسندگان زیر در آفریقای جنوبی مطرح گشت : آلن پاتون Alan Paton، گای باتلر Guy Butler، استفان گری (Stephan Gray)، و ریچارد رایو (Richard Rive و بعدها نیز به انتشار اثار نویسندگانی همچون نادین گوردیمر ، منان دوپلسیس Menan Du plessis، ایوان ولادسلاویچ Ivan Vladislavic آلبی ساش (Albie Sachs) و مایک نیکل Mike Nicol و سیندیوی ماگونا Sindiwe Magona پرداخت. در سال 1982 چاپ مجموعه ای به نام آثار جلد شمیز آفریقای جنوبی را آغاز نمود تا کتب مورد نیاز دانشگاه های افریقای جنوبی را که در آن زمان نایاب بودند، تهیه نماید و درعین حال گامی بسوی پر کردن آن شکاف غیرقابل جبران بردارد. بسیاری از کتبی که قبلا چاپ آنها ممنوع شده بود پس از درخواست از هیات استیناف نشریات (Publications Appcal Board) که اینک روشن اندیش تر گشته بود آزاد شده و از حالت تحریم خارج شدند و سپس در چارچوب مجموعه آثار جلد شمیز آفریقای جنوبی منتشر شدند. (در بین اینگونه آثار می توان به اثاری از ریچارد رایو، پیتر آبرهامز، ان گوگی، آلکس لاگوما، تادماتشیکیزا و کن تمبا اشاره نمود که این دو نویسنده آخری به نویسندگان نسل درام (Drum) تعلق دارند .ردوان پرس که درسال 1972 تاسیس گردید، همواره از آزار و اذیتی که از سوی دولت صورت می پذیرفت، رنج می برد. بسیاری از کتب این موسسه انتشاراتی، تحریم شده بودند و به آنها مجوز چاپ داده نمی شد. در سال 1973، به موجب قانون سرکوب کمونیزم، مدیران این موسسه مورد اتهام قرار گرفته ولی تبرئه شدند. در سال 1977، مدیر موسسه انتشاراتی راوان پرس ، پیتر راندال مورد تحریم قرار گرفت، بگونه ای که مجبور شد حرفه نشر را کنار بگذارد. پس از وی، مدیریت موسسه برعهده مایک کرکوود نهاده شد. در سال 1988 نیز گلن موس مدیریت این موسسه را عهده دار گردید. راوان از طریق انتشار مجله ای با عنوان استاف رایدار (Staffrider) و سایر نشریات خود، به یکی از پیشگامان ناشران مخالف تبدیل شد و با وجود تاریخچه کوتاهش، به نمایندگی از همه آنان چنین داد سخن داد: ما بخشی کوچک از جامعه آفریقای جنوبی هستیم که در جهت تغییر نظام اجتماعی کنونی تلاش می کنیم. هدف ما، تهیه و چاپ کتبی است که بتواند در جهت تلاشها و مجاهدتهای آگاهانه، موثر واقع شود و جوی را بوجود آورد که بتوان در آن در خصوص جامعه جدید، به بحث و بررسی پرداخت. راوان پرس اولین کتاب جی.ام کوئتزی و نویسندگانی چون اسیکاام فاهلل، میریام تلالی (Miriam Tlah)، الن کوز وایو (Ellen Kuzwaye) و ان ژابولوان دبل Njavbule Ndebela و کتب مورخین اصلاح گرایی چون چارلز ون آنسلن و جی بی پیرز را چاپ و منتشر کرد.
انتشارات آد دانکر پابلیشرز از هلند، کار خود را با نوعی تعصب شدید نسبت به ادبیات و با آثاری از آتل فوگارد و مافیکا پاسکال گوالا بسی مد، مونگان والی سرورت و نویسنده برنده جایزه جان کانینگهام آغاز نمود. این موسسه انتشاراتی با برخورداری از درکی قوی از وضعیت بازار، چندین گلچین ادبی و نیز کتب مورد نیاز مدارس و دانشگاه ها را چاپ کرده است که از آن جمله می توان به راهنمای کامل ادبیات انگلیسی آفریقای جنوبی اشاره نمود. این موسسه، آثار خود را با نشان پیپربوکس (Paper books) منتشر می ساخت. آددانکر بعدها توسط جاناتان بال پابلیشرز در سال 1989 خریداری شد. جاناتان بال پابلیشرز نیز در سال 1991 توسط ناسیونال پرس خریداری گردید. جاناتان بال که در سال 1976 تاسیس گردیده بود به ناشر اثار توماس پاکنهام و هلن سوزمن تبدیل شد. موتوبی ماتلوآتسه به منظور اداره موسسه انتشاراتی اسکوتاویل (Skotowille) موسسه ردوان پرس را در سال 1982 ترک گفت. اسکوتاویل که نخستین موسسه انتشاراتی کاملا آفریقایی می باشد بوسیله انجمن نویسندگان آفریقا راه اندازی شد. این موسسه، گستره متنوعی از ادبیات داستانی، کتبی در زمینه تئولوژی آزادی و کتب آموزشی را چاپ می کند. تقریبا تمام این کتب آثاری از نویسندگان سیاه پوست بوده و با انگیزه ارتقای سطح آگاهی سیاهپوستان منتشر می شوند. در این میان، آثاری از نویسندگان زیر به چشم می خوردک نویل الکساندر Neville Alexander جسینا ام لوپ Gcina Mlope و دسموند توتو Desmond Tutu در سال 1988، دینا لفاکان (Dinah Lefakan) موسسه انتشاراتی اسکوتاویل را ترک گفت تا انتشارات سریتی ساسشابا(seriti sa sech aba) را تاسیس نماید. این موسسه، نخستین موسسه انتشاراتی بود که توسط یک زن سیاهپوست اداره می شد. این موسسه، ابتدا کتبی را در زمینه حقوق زنان سیاهپوست و سپس آثاری را برای سنین مختلف کودکان چاپ و منتشر نمود.
با توجه به ابعاد موسسات انتشاراتی، دیوید فیلیپ، راوان و اسکوتاویل در این مقاله بیش از حد به آنها فضا داده شده است. ولی این سه موسسه انتشاراتی بحق می توانند ادعا کنند که از ناشران بومی پیشرو در چاپ کتب عمده آفریقایی جنوبی بشمار می ایند. مولفین و نویسندگان این موسسات انتشاراتی، در آفریقای جنوبی و در سطوح بین المللی موفق به کسب جوایز ارزشمندی شده اند که این امر منعکس کننده تنوع و کیفیت آثار به طبع رسیده در این موسسات است. بعنوان مثال مولفان و نویسندگان این سه موسسه انتشاراتی، جوایز ارزشمندی چون جایزه ادبی سی. ان. ای (C.N.A Literary Award) جایزه ساندی تایمز آلن پاتون (Sunday Times Alan paton Prize) جایزه الیو شرینر در شعر (Olive Schreiner Prize for poetry) جایزه الیو شرینر در ادبیات داستانی (Olive Schreiner prize for fiction) جایزه بارد در زبان و ادبیات زولو (Bard Award for Zulu language and Literature) جایزه انجمن ناتال در قسمت ادبیات (Natal Society prize for literature) جایزه صلح اورشلیم (Jerusalem peace prize) جایزه صلح نوبل ، (Noble peace Prize) جایزه ادبی نوبل (Noble prize for literature) (نادین گوردیمر) جایزه بوکر (Booker Prize) و جایزه نوما برای حرفه نشر در افریقا (Noma Award for publishing in Africa) (سه بار) را بدست آورده اند.
در سال 1973 موسسه انتشاراتی تاروس (Taurus) که بیشتر آثار خود را به زبان افریکانس منتشر می ساخت توسط آمپی کوئتزی، ارنست لیبنبرگ، و جان مایلز (که بعدها گریت الیویر نیز به آنان پیوست) بنیان نهاده شد.
این افراد همگی در گروه زبان آفریکانس در دانشگاه ویت واترز رند (Witwatersrand) فعالیت می کردند. آنها علاوه بر آثار نویسندگان دهه 60 آثاری از آندره برینک (Andre Brink) (به زبان آفریکانس) برتن بریتنباخ و جان مایلز را نیز بچاپ رساندند.
یکی از ناشران ادبی مخالف باتلرپرس (Bateleur Press) بود که در سال 1974 توسط پاتریک کولینان و لیونل آبرهامز تاسیس یافت. بلک پابلیشینگ (Blac Publishing) نیز یکی از صریحترین موسسات انتشاراتی مخالف بود که توسط نویسنده ای رنگین پوست به نام جیمز ماتئوس پایه گذاری شد و اثار منتشره آن همانند کتاب فریاد، خشم، معمولا مورد تحریم قرار می گرفتند.
موسسه روابط نژادی آفریقای جنوبی از جمله نخستین موسسات انتشاراتی مخالف به شمار می آید که چاپ کتاب را در دهه 1960 آغاز نمود. این موسسه در بیان اهداف و آرمانهای خود، خاطر نشان می سازد که در جستجوی حقایق بوده و درصدد است تا آنها را برای دیگران نیز فاش سازد. موسسه فوق این مهم را ازطریق سالنامه خود با عنوان مطالعه روابط نژادی آفریقای جنوبی انجام می دهد.
اگرچه هدف عمده موسسات انتشاراتی دانشگاهی ویت واترز رند و ناتال کمک به پیشبرد علم و تحقیق در رشته های گوناگون علمی است اما همانند بسیاری از دیگر موسسات انتشاراتی دانشگاهی این موسسات نیز کمک قابل ملاحظه ای به ناشران مخالف نموده اند.
در دهه 1980 استیلای ناسیونالیست آفریکانری به بالاترین حد خود رسید. در کتابخانه ها، اثری از کتبی که دارای ماهیت آزادی خواهی و یا رادیکال باشند، به چشم نمی خورد تا مبادا این آثار بر روی خوانندگان (سفید پوست) خویش تاثیر نهاده و یا حتی آنها را به فساد بکشاند. در یکی از موارد کتابداری گزارش داد که هیچ کتابی را از ناشران مخالف خریداری نکرده است. او می گفت اگر این کار را انجام دهد اخراج خواهم شد. در فروشگاه های بزرگ کتاب از قبیل سی. ان. ای مدیران از خرید کتبی که توسط ناشران مخالف به طبع رسیده بود سرباز می زدند زیرا بنا بر ادعای آنها این کار زندگی فروشندگان فروشگاه ها را به خطر می انداخت. دلیل دیگر آن بود که اینگونه کتابها اغلب بوسیله مشتریان مغرض مورد حمله قرار می گرفتند و صدمات وارده بر کتب به حدی بود که آنها را غیرقابل فروش می ساخت. در مدارس نیز، ناشران و نویسندگان ناسیونالیست آفریکانر (غالبا بصورت بازرسان مدارس) فهرست کتب مصوب در سراسر کشور را در انحصار خویش در آورده بودند. لانگمن و آکسفورد، که قبلا بر تمام این بازار سیطره داشتند، دیگر نتوانستند در این بازار بزرگ و بسیار سودمند راه بجایی برند و بنابراین در دهه 70 گوی و میدان را به ناشرانی چون پرسکر ناسیونال پرس و دوجاگر ـ هم (De Jager –HAUM) سپردند. البته در دهه 80 انتشارات لانگمن جایگاه پیشین خود را بازیافت و این امر تا حدی پیامد خرید یک ناشر بومی به نام ماسکیو میلر بود.
دردهه 80 درعرصه کتاب و بخصوص در ارتباط با نقد ادبی، شاهد صحنه ای زنده و بسیار پویا هستیم. در این دهه، بقرای مدتی شاهد مناظره ای تند و شدید در عین حال برخوردار از پیچیدگیها و ظرافتهای حیرت آور میان منتقدان مکاتب ادبی مختلف می باشیم. این مناظره، به موضوعاتی چون میزان توجه به ادبیات آفریقای جنوبی در دوره های ادبیات انگلیسی دانشگاه ها، موضوع طبقه در برابر نژاد، مساله باصطلاح افسانه مهاجر، و نیز بحث تعهد در قبال تلاش در برابر تعهد در قبال معیارهای ادبی، مربوط می شد.
پیتر راندال، یکی ازمدیران قدیمی راوان پرس چنین می نویسد: به موازات اینکه به سال 1984 نزدیک می شویم صنعت نشر افریقای جنوبی تصویری جذاب را ارائه می دهد. می توان گفت که این صنعت در آفریقای جنوبی به رشد کامل رسیده است. بجز در زمینه هایی بسیار خاص که افریقای جنوبی خود در آنها بازار کافی ندارد. وابستگی قدیمی و سنتی به ناشران شهرهای بزرگ خارجی، بطور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است. این کشور، اکنون صاحب صنعت نشری قوی و نیرومند در حوزه زبانهای انگلیسی و افریکانس است. با اینحال کتبی که به زبان های افریقایی به طبع می رسند هنوز هم عمدتا محدود به کتب درسی و نوشته های مذهبی و گاه زندگی روستایی می باشند (که همگی موضوعاتی هستند نه چندان بحث برانگیز) سرزمین های مستقل، پس از بدست گرفتن کنترل نظام آموزشی خویش، به عنوان ابزار آموزش به زبان انگلیسی روی آورده اند همانگونه که تمام مدارس سیاهان که امکان انتخاب به آنها داده شده است چنین کرده اند. این امر، چالشی عمده را دربرابر ناشران انگلیسی زبان کشور بوجود می آورد.
این ناشران باید با ناشران بسیار قدرتمند آفریکانس که از سوی دولت حمایت می شوند و در بازار مدارس سیاه پوستان سهمی قابل ملاحظه دارند، رقابت کنند. افزایش تعداد خوانندگان بخصوص خوانندگان سیاه پوست نیز یک ویژگی عمده بشمار می آید: 10 سال قبل، ذکر این نکته که روزی مجله ای چون استف رایدر، که عمدتا در جهت ارضای نیازهای خوانندگان سیاه پوست چاپ می شد بطور مرتب در تیراژ 10.000 نسخه بفروش خواهد رفت تمسخر انسان را بر می انگیخت.
همچنین دهه های 70 و80 مقارن بود با بلوغ هنر تئاتر در افریقای جنوبی آتول فوگارد کای باتلر و اچ. دابلیو دی مانسون در اولین نمایشنامه های خود به موفقیت های چشمگیر دست یافتند. اما این موفقیتها تنها هنگامی حاصل شد که سالنهای تئاتر جدیدی بوجود آمدند که از آن جمله می توان به تئاتر بازار در ژوهانسبورگ و تئاتر فضا در کیپ تاون اشاره نمود. بدین ترتیب نمایشنامه نویسان بخصوص نمایشنامه نویسان سیاه پوست، درخصوص نوشتن نمایشنامه برای تئاتر، مورد تشویق قرار گرفتند. نمایشنامه های سوفیاتاون، سارا فینا، ووزاآلبرت و سیزوبانسی مرده است. و نیز نمایشنامه های فوگارد، موفقیتهای چشمگیری را در سطوح بین المللی کسب نمودند. در این میان برخی نمایشنامه نویسان محلی، مانند پیتر درک اویس (Pieter Dirk ) و پل اسلابولپسی نیز مراحل رشد و ترقی را بسرعت طی نمودند.
آثاری که در خارج از آفریقای جنوبی به چاپ رسیدند، متعلق به نویسندگان معروفی بودند که در اروپا و آمریکا از بازار پررونقی برخوردار بوده و آثار خود را در آنجا به چاپ می رساندند. آثار ویلبراسمیت تاکنون بالاترین سطح فروش را داشته اند بگونه ای که بیش از 60 میلیون نسخه از کتب وی در سطح جهان به فروش رسید. سایر نویسندگانی که توانایی های ادبی و وابستگی های سیاسی مختلف داشته، اما در مجموع، از وضعیت مناسبی در بازار برخوردارند. عبارتند از: جک کپ، آندره پی. برینگ Andre p Brink ، آلن شولفیلدAlan scholefield ، جفری ژنکینس Geoffrey genkins، سیگفراید استندر Siegfried stander، جون برمیسترJune Drummond ، ژوئن دراموند، جان گوردن دیویسJohn Bordon Davis، جیمز مک کلورJames Mccture، و قدیمی های محبوبی چون استیووارت کلوت Staurt Cloeteو هرمان چارلز بوسمن Herman Charles در این میان السا ژوبرت و دالن ماتی که کتبشان از زبان آفریکانس ترجمه شده بود نیز به موفقیت های بزرگی دست یافتند.
